Building the Future of Health is een geassocieerde activiteit van het Nederlandse EU-voorzitterschap in de eerste helft van 2016. Het sluit aan op de Agenda Stad en de Europese Urban Agenda. Daarnaast legt het een link met nieuwe WHO-Guidelines aangaande de Healthy City en sluit het aan op het brede Europese programma rond Healthy and Active Ageing. Binnen Nederland sluit de conferentie aan op de werkzaamheden van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) en de activiteiten van het PBL en het RIVM rond de congresthematiek. Tot slot is het congres sterk verbonden met de vele (research)projecten rond Healthy Ageing zoals deze in Noord-Nederland worden ontplooid door instellingen als het UMCG, de Hanzehogeschool Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen, de gemeente Groningen en het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN).

Betrokken partijen 

De conferentie is een initiatief van de Stichting Thomassen à Thuessink | UMCG, TNO en de Thomassen à Thuessink leerstoel voor Ruimte en Gezondheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Het wordt georganiseerd door de Stichting Thomassen à Thuessink en het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN), gehost door het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en ondersteund door SNN (het Samenwerkingsverband Noord Nederland) en de partners binnen het Akkoord van Groningen: de Hanzehogeschool, de gemeente Groningen, het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen. Andere betrokken kennisinstellingen zijn de TU Delft, Wageningen Universiteit, het kenniscentrum Noorderruimte en de Academie van Bouwkunst Groningen. Nationale partners zijn het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Gezondheid en Milieu (RIVM), het College van Rijksadviseurs (CRA), het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam (IABR), Aedes Actiz, het Architectuur Filmfestival Rotterdam (AFFR), het USP Age Netwerk, Platform31, GGD GHOR, GGD Amsterdam, Het Jaar van de Ruimte, het Zorg Innovatie Forum (ZIF) en de topsectoren Health Holland en CLICKNL. Europese partners zijn het Age Platform Europe, het European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing (EIP AHA), AFE INNOVNET, Housing Europe, WHO Europe en het European Health Property Network (EuHPN). Building the Future of Health wordt verder ondersteund door verschillende DG's van de Europese Commissie: DG Grow, DG Sante, DG Environment, DG Employment, DG Connect en het Joint Research Centre. Binnen Nederland wordt het initiatief ondersteund door vier ministeries: Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Economische Zaken (EZ) en Infrastructuur en Milieu (IenM)

Building the Future of Health staat in de traditie van diverse activiteiten die de afgelopen tien jaar rond architectuur en gezondheidszorg zijn georganiseerd: van het congres The Architecture of Hospitals (2005) via workshops rond de intensive care en de operatiekamer tot de Hedy d’Ancona prijs voor excellente zorgarchitectuur, diverse grote (internationale) publicaties over het ontwerp van de zorg en het congres Ruimte voor Gezondheid (2012). Building the Future of Health brengt de verschillende lijnen die sinds 2005 zijn uitgezet samen en blikt vooruit.

Doel

Building the Future of Health wil agenderen, verbinden, verleiden en inspireren. Daarbij is Building the Future of Health nadrukkelijk geen wetenschappelijke conferentie. Het staat dicht bij de (beleids)praktijk en toont hoe wetenschappelijk(e) kennis en onderzoek een rol kunnen spelen bij concrete opgaven in onze steden, dorpen en ons landschap. Bewust haakt het congres aan op bestaande nationale en internationale opgaven, convenanten, netwerken en investeringsstromen. Binnen deze context reikt het vernieuwende strategieën, modellen en oplossingen aan waar de bezoekers bij wijze van spreken direct mee aan de slag kunnen: concreet, innovatief, helder en hands on.

Naast het agenderen en het verbinden van kennis en disciplines werkt de conferentie toe naar een vertaling van nieuwe inzichten op het vlak van Healthy Ageing en gezondheid in concrete bouw- en ontwerpopgaven op verschillende schaalniveaus: van ziekenhuizen en zorginstellingen tot de inrichting van ons landschap en onze steden, wijken, buurten en dorpen. De ambitie is om verschillende Europese regio’s – de EU Reference Sites on Active and Healthy Ageing in het bijzonder – uit te dagen om binnen een of meer bestaande opgaven de congresthematiek een belangrijke plaats te geven.

De congresorganisatie stelt zich verder tot doel om binnen de Nationale en Europese context afspraken te maken over de ondersteuning van kansrijke initiatieven die uit de bovenstaande ambitie naar voren komen. Dit willen we doen in nauwe samenwerking met lokale en regionale bestuurders uit de EU, de WHO Europe, het Healthy Cities network, de City Deals, de Europese Commissie en de genoemde Nederlandse ministeries. Hierdoor kunnen tastbare voorbeeldprojecten ontstaan die de betrokkenen tevens helpen om (weer) meer vanuit het thema gezondheid naar de gebouwde omgeving te kijken.

We beschouwen de organisatie van de conferentie daarbij niet als einddoel maar als het startschot voor vervolgactiviteiten. Geinspireerd op de resultaten van de Stuurgroep Architecture in Health (AIH) die in 2005 na het congres The Architecture of Hospitals werd opgericht, werken we toe naar een nieuwe coalitie van congrespartners. Deze coalitie zal na 2016 aandacht blijven vragen voor de relatie tussen het ontwerp (en de kwaliteit) van onze gebouwde omgeving en onze (volks)gezondheid. Dit moet leiden tot nieuwe projecten die de congresthematiek verder gaan brengen en – vooral – concreet gaan maken: van het stimuleren van onderzoek tot aanvullende workshops, symposia, publicaties en de 'besmetting' van de bouw- en ontwerppraktijk met de Heathy Ageing ambitie.

Opzet en thematiek 

Building the Future of Health wordt met zijn interdisciplinaire opzet geen congres voor en door ontwerpers maar een brede conferentie rond Healthy Ageing, de transformatie van het zorglandschap en de effecten daarvan op onze gebouwde omgeving: van de inrichting van onze directe leefomgeving en de huizen waarin we wonen tot de architectuur van onze ziekenhuizen en zorginstellingen. Het wordt een dynamische bijeenkomst met een veelheid aan bijdragen. Het kent lezingen, workshops en paneldiscussies maar ook projectpresentaties, excursies, films, diverse social events en een publiek toegankelijk bijprogramma met documentaires en 'lekenlezingen'. Verder biedt het congres ruimte aan langere embedded symposia en thematisch gekoppelde parallelle sessies. Binnen deze sessies krijgen thema’s en onderwerpen de kans verder uitgediept te worden. Op de woensdagochtend en -middag, de eerste congresdag, is bovendien plaats voor speciale bijeenkomsten zoals de bekendmaking van de winnaars van de Hedy d’Ancona prijs 2016 voor excellente zorgarchitectuur. Ook biedt Building the Future of Health ruimte voor separate meetings van Europese organisaties als het Network van Reference Sites EIP-AHA, het EuHPN, Age Platform Europe, Housing Europe en AFE-INNOVNET.

In zekere zin is Building the Future of Health met haar brede programma ‘meerdere conferenties ineen’. Daarbij onderscheiden we vier tracks die de opgaven en de verschillende schaalniveaus representeren: 1. Healthy Cities and the Built Environment, 2. Ageing in Place, 3. The Architecture of Hospitals en 4. Healthy Ageing: a users guide. Daarmee is het als bezoeker in principe mogelijke je hele conferentie in te kleuren met louter lezingen over Healthy Cities, ontwikkelingen in wonen en zorg, Healthy Ageing of de architectuur van het ziekenhuis. Elke track levert een of meerdere plenaire keynote lectures. Daarnaast ligt de nadruk in het plenaire programma op het verbinden van de verschillende tracks en, vanuit de Healthy Ageing thematiek, op het bieden van een breder (toekomst)perspectief.

Binnen iedere track is ruimte voor landen- en stedenpresentaties, ofwel: best practices van over de hele wereld op het vlak van Healthy Cities, ziekenhuizen en wonen en zorg. De nadruk ligt hierbij op de Europese context maar daarnaast passeren ook voorbeelden uit de Verenigde Staten en opkomende economieën. Speciale ruimte is er voor de presentatie van Nederlandse (ontwerp)bureau en hun activiteiten in binnen- en buitenland rond de congresthema's. We stimuleren zo bovendien het ontstaan van matches tussen Nederlandse en buitenlandse initiatieven en bedrijven. Tot slot bieden de tracks plaats aan bijdragen waarin de uitdagingen van morgen centraal staan. Deze bijdragen schetsen een toekomstperspectief tegen de achtergrond van sociaal-maatschappelijke, economische, medische en epidemiologische ontwikkelingen.

TRACK 1: HEALTHY CITIES AND THE BUILT ENVIRONMENT: Track 1 focust op de alledaagse woon- en werkomgeving van onze steden, wijken, dorpen en ons landschap. Het heeft aandacht voor de wijze waarop (de kwaliteit en inrichting van) de omgeving kan bijdragen aan onze gezondheid. Hoe maken we onze steden en dorpen gezond? En welke rol spelen natuur en landschap? Binnen Track 1 komen diverse subthema’s aan de orde waaronder luchtkwaliteit en stadsklimaat, de wijze waarop de stedenbouwkundige inrichting gezonde levensstijlen kan bevorderen (of frustreren) en de lokale effecten van globale veranderingen in het klimaat, de (industriële) voedselproductie, het ontstaan van monoculturen, de gevolgen van het gebruik van fossiele brandstoffen etc. Daarnaast heeft Track 1 aandacht voor historische en actuele voorbeelden van een Gezonde Stad, belicht het de medische wortels van de stedenbouw en toont het ruimtelijke experimenten en ontwerpstudies op de schaal van stad, wijk, dorp en landschap zoals deze onder meer binnen de EU vorm krijgen. Het kan dan gaan om het stimuleren van beweging, het vergroenen van de stedelijke omgeving ten behoeve van de (geestelijke) gezondheid en het stadsklimaat en ruimtelijke maatregelen op het vlak van verkeer, wandelen en fietsen. Daarbij is aandacht voor de meetbaarheid en de effecten van ruimtelijke ingrepen op de volksgezondheid en de wijze waarop het thema van de Gezonde Stad integraal onderdeel kan/moet worden van een doordacht ruimtelijk ordeningsbeleid op lokale, regionale en landelijke schaal. Ook heeft Track 1 aandacht voor de vergrijzende bevolking en het toegankelijk houden van de stad voor hen die minder mobiel zijn. Tot slot legt Track 1 een link tussen de thematiek van de Healthy City en de Smart City. Hoe kan een slimme omgang met data en ICT onze leefomgeving behalve duurzamer, veiliger en efficiënter ook gezonder maken?

TRACK 2: AGEING IN PLACE: De relatie tussen wonen en zorg wordt opnieuw gedefinieerd. Deels is dit ingegeven door sociaal maatschappelijke ontwikkelingen waarbij een nieuwe generatie ouderen niet langer zit te wachten op een traditionele instelling. Zij stellen het ouder worden het liefst zo lang mogelijk uit en wanneer toch zorg nodig is wensen zij dit anders – zo niet zelf – te realiseren. Anderzijds speelt een verandering van visie. Zorgbehoevenden, jong én oud, die wel of niet in een instelling wonen, dienen een volwaardig onderdeel te zijn van de samenleving. Dat betekent dat zij gebruik (moeten) maken van voorzieningen waar ieder ander ook gebruik van maakt. En wanneer er zorg nodig is, geschiedt dit in de wijk: het liefst aan huis en tenminste als volwaardig onderdeel van de maatschappij. Tot slot is geld een essentiële factor. Eigen verantwoordelijkheid, nabuurschap, de participatiemaatschappij en extramurale zorg: het zijn termen die tevens een ‘bezuinigings-bijklank' hebben. Binnen deze context vraagt Track 2 aandacht voor de care-kant van de zorg en thema's als Smart Housing en de toegankelijkheid van de directe leefomgeving. Bovendien heeft Track 2 aandacht voor bijzondere doelgroepen en de omgang met dementie in de inrichting van woningen, instellingen en de directe woonomgeving. Met een focus op de Nederlandse en Europese opgaven laat het met voorbeelden uit binnen- en buitenland zien welke mogelijkheden de al voortschrijdende technologische ontwikkeling met zich meebrengt en hoe het ontwerp een rol kan spelen. Zo toont Track 2 voorbeelden van domotica en aanpasbare woningen en geeft het inzicht in innovatieve zorgprojecten uit de Scandinavische landen. Daarbij wordt in Track 2 ook de vraag gesteld wat de belofte van zelfdenkende woningen betekent voor het ontwerp. Zijn we er met enkele domotica implementaties, met drempelvrije, gelijkvloerse woningen en/of huizen die makkelijk met trapliften uit te rusten zijn? Of is dit oud denken? Zorgt de nieuwe verhouding tussen wonen en zorg voor nieuwe woonconcepten: van de kangoeroewoning tot het levensbestendige huis? En hoe gaan we ondertussen om met al dat verouderde zorgvastgoed: de verzorgingstehuizen, de (oude) inrichtingen voor geestelijke gezondheidszorg en de voormalige plekken voor specialistische zorg? Welke rol hebben woningbouwcorporaties en particuliere investeerders? Opent het nieuwe perspectieven om het bezit op langere termijn rendabel te houden? Zijn er kansrijke nieuwe coalities te sluiten met verzekeraars en zorgaanbieders? Hoe ziet een kleinschalig zorglandschap eruit? Welke initiatieven dienen zich aan en op welke manier dichten zij het gat dat ontstaat bij het institutioneel scheiden van wonen en zorg? Dreigen er geen groepen buitenboord te vallen? En die participatiesamenleving… is dat nou echt zo’n goed idee?

TRACK 3: THE ARCHITECTURE OF HOSPITALS: De architectuur van het ziekenhuis wordt bepaald door ontwikkelingen in de vraag (veranderingen in aard en frequentie van de belangrijkste ziektebeelden), de voortdurende vooruitgang in de medische wetenschap en technologie, nieuwe inzichten op het gebied van de inter- en multidisciplinaire samenwerking tussen medische specialismen, de ontwikkeling van het digitale ziekenhuis, het ontstaan van nieuwe (digitale) communicatiekanalen tussen patiënt en zorgaanbieder (waaronder apps voor de mobiele telefoon) en veranderingen in de financiering, onder andere ingegeven door de wens om het publieke deel van de gezondheidszorg terug te dringen. Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de grotere betekenis die aan de persoonlijke, subjectieve ervaringen van de patiënt wordt toegekend, een trend die al jaren zichtbaar is en zich in de architectuur onder andere in het fenomeen van het Evidence Based Design manifesteert – het hoofdthema van het congres The Architecture of Hospitals in 2005. Mede gevoed door de verschuiving van aanbod- naar vraagregulering en de nieuwe digitale media leidt dit tot de gedachte dat de patiënt als end user veel meer dan tot nu het geval is controle zou moeten kunnen uitoefenen op de medische processen waaraan hij of zij onderworpen wordt. Track 3 presenteert in dit licht de nieuwste ontwikkelingen binnen verschillende afdelingen in het ziekenhuis (operatiekamer, radiologie), het ontstaan van nieuwe specialistische typologieën en de mogelijkheden die de digitalisering van zorgpaden biedt voor het ontstaan van het netwerkziekenhuis. Daarnaast heeft het aandacht voor thema’s als decentralisatie en flexibiliteit. Welke toekomst gaan de grote en middelgrote ziekenhuizen tegemoet en hoe zit het met de ‘kleintjes’? Hoe staat het met het concept van het netwerkziekenhuis? Kenmerkt het toekomstige zorglandschap zich wat betreft de cure door kleinschalige medische klinieken en een aantal grote (Academische) en/of hooggespecialiseerde ziekenhuizen? Hoe zit het met de integratie van het ziekenhuis in het omliggende (stads)landschap? Hoe zien ziekenhuizen eruit die veel meer vanuit patiëntenperspectief opereren en waar preventie een steeds belangrijker rol gaat spelen? En kan het ziekenhuis zelf ook gezonder worden en patiënten door een slimme gebouwinrichting en een andere organisatie van de zorg uitdagen tot gezond gedrag? 

TRACK 4: HEALTHY AGEING: A USER’S GUIDE: Healthy Ageing is aanzienlijk meer dan een optelsom van ruimtelijke thematiek. Sterker nog, tot voor kort was onze leefomgeving nog nauwelijks een thema bij hen die zich bezig hielden met het ‘gezond ouder worden’, laat staan dat het ontwerp een prominente rol werd toegedicht. In Track 4 besteden we daarom aandacht aan al die andere essentiële facetten van gezond leven en gezond ouder worden. Dat betekent aandacht voor het bredere perspectief en aangrenzende ontwikkelingen en vakgebieden: van vergrijzing/demografie, sociaal-economische aspecten en de perceptie van gezondheid tot goede voeding. Daarnaast heeft Track 4 aandacht voor technologische ontwikkelingen en de groeiende ‘huis-tuin-en-keukendiagnose’: van gezondheids-apps tot digitale personal trainers. Ook besteedt Track 4 aandacht aan de betaalbaarheid van de zorg, de relatie tussen levensstijl en ouderdomsklachten, de onbalans tussen de uitgaven aan preventie (gemiddeld 3%) en medische zorg (97%) en het al dan niet teruglopen van het draagvlak onder de collectieve aard van ons zorgstelsel. Voorts wordt ingegaan op groeiende infectierisico's en de ziekten en aandoeningen die ons nu bedreigen: obesitas, diabetes, hart en vaatziekten en diverse soorten kanker. Wie krijgt het? Wat zijn de risico's? En welke rol speelt de omgeving hierbij? Dankzij track 4 ontstaat over de volle breedte een beeld van Health Ageing: een ingrediëntenlijst die geen volledigheid predikt maar wel inspirerend en prikkelend is en congresbezoekers uitdaagt tot (ver) voorbij de eigen discipline te kijken.